Trong gần bốn năm qua, Cuộc vận động đã được các tổ chức đảng, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân trên khắp mọi miền đất nước và cả đồng bào ta ở nước ngoài hưởng ứng, triển khai thực hiện tích cực, với nhiều cách làm hết sức phong phú, sáng tạo, đạt được nhiều kết quả ban đầu rất quan trọng.
Bằng việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giới thiệu về tấm gương đạo đức của Bác Hồ trên các phương tiện báo chí, phát thanh, truyền hình, qua đội ngũ báo cáo viên; việc tổ chức học tập tấm gương đạo đức của Bác về "cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư", về tinh thần trách nhiệm, tận tụy với công việc, ý thức "Hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân", về xây dựng Ðảng ta trong sạch, vững mạnh, Ðảng là đạo đức, là văn minh; việc tổ chức thi kể chuyện về tấm gương đạo đức của Bác ở các cấp, các ngành, từ cơ sở, địa phương đến Trung ương; việc phát động phong trào sáng tác, biểu diễn, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về tấm gương đạo đức của Bác; việc đưa Cuộc vận động vào sinh hoạt thường kỳ của các chi bộ, tổ chức đảng; các chi bộ, tổ chức đảng và đảng viên xây dựng tiêu chuẩn đạo đức để phấn đấu, xây dựng chương trình hành động để làm theo tấm gương đạo đức của Bác... đã làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân ta hiểu đầy đủ, sâu sắc hơn về tấm gương đạo đức trong sáng của Bác.
Thực tiễn gần bốn năm thực hiện Cuộc vận động cho thấy tấm gương đạo đức của Bác hết sức cao cả, nhưng cũng hết sức bình dị, gần gũi, mọi người ai cũng có thể học tập và làm theo. Từ nhận thức chuyển thành hành động, ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của đa số cán bộ, đảng viên, nhân dân được nâng lên; nhất là nâng cao ý thức trách nhiệm, sự tận tụy đối với công việc, ý thức phục vụ nhân dân, tinh thần khắc phục, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, ý thức tiết kiệm trong sản xuất và tiêu dùng, giữ gìn, bảo vệ của công; ý thức tổ chức kỷ luật; sống trung thực, khiêm tốn, giản dị; tình thương yêu nhân dân, thương yêu đồng chí, đồng đội; tinh thần đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí và mọi biểu hiện tiêu cực...
Những người tốt, việc tốt, những việc làm bình dị mà cao quý, những tấm gương điển hình tập thể và cá nhân trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác xuất hiện ngày càng nhiều ở các cấp, các ngành, các địa phương, các tầng lớp nhân dân. Qua Cuộc vận động, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, sự đoàn kết thống nhất, tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng ở mức độ khác nhau đều được nâng lên, góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng trong điều kiện khó khăn do thiên tai, dịch bệnh và chịu ảnh hưởng lớn của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu. Những kết quả đó đã tạo ra những cơ sở, những tiền đề quan trọng, tạo thuận lợi cho việc chuẩn bị và tổ chức thắng lợi đại hội đảng các cấp, tiến tới Ðại hội XI của Ðảng.
2- Ðại hội đảng bộ là sự kiện chính trị lớn, quan trọng trong đời sống chính trị các cấp, các ngành, các địa phương, các cơ quan, đơn vị. Ðại hội sẽ đánh giá tình hình và kết quả thực hiện nghị quyết đại hội nhiệm kỳ vừa qua, đề ra mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, công tác đối ngoại, công tác xây dựng Ðảng và hệ thống chính trị trong nhiệm kỳ tới của các ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị; thảo luận, đóng góp vào các văn kiện của đại hội đảng bộ các cấp trên, bầu ban chấp hành đảng bộ nhiệm kỳ tới và đoàn đại biểu đi dự đại hội đảng bộ cấp trên.
Theo Chỉ thị số 37-CT/T.Ư, ngày 4-8-2009 về tổ chức đại hội đảng các cấp, tiến tới Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Ðảng, trong báo cáo chính trị đại hội đảng các cấp phải có phần đánh giá tình hình triển khai thực hiện Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" ở đảng bộ mình; nêu rõ những sáng tạo trong cách làm, những kết quả đạt được trong học tập, những chuyển biến về nhận thức, chuyển biến trong ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống và những kết quả làm theo tấm gương đạo đức của Bác; những người tốt, việc tốt, những điển hình tiên tiến tập thể và cá nhân trong Cuộc vận động; đánh giá tác động của Cuộc vận động đối với công tác xây dựng đảng bộ trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Ðảng và tác động của cuộc vận động đối với nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Ðồng thời với điều này và quan trọng hơn là phải quán triệt sâu sắc tinh thần Cuộc vận động và phát huy những kết quả Cuộc vận động đã đạt được để làm tốt công tác chuẩn bị và tiến hành đại hội đảng các cấp, việc chuẩn bị các báo cáo chính trị, báo cáo kiểm điểm của Ban chấp hành, việc bầu cử Ban chấp hành nhiệm kỳ tới và bầu đoàn đại biểu của đảng bộ đi dự đại hội đảng cấp trên.
Việc đánh giá tình hình thực hiện nghị quyết đại hội nhiệm kỳ vừa qua của đảng bộ phải thấy hết và khẳng định mạnh mẽ những kết quả đạt được trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, giữ vững ổn định chính trị, trật tự và an toàn xã hội, trong công tác xây dựng Ðảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, trong công tác kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước, công tác cải cách hành chính, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí và nâng cao hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, của các tổ chức chính trị xã hội ở địa phương, ngành, cơ quan, đơn vị. Phải thấy rằng đó là những kết quả rất đáng trân trọng, là kết quả của công tác lãnh đạo, chỉ đạo của đảng bộ, đồng thời là kết quả của sự nỗ lực phấn đấu rất cao của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động, của các tầng lớp nhân dân, trong điều kiện những năm vừa qua bên cạnh những thuận lợi, mỗi ngành, mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị đều phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức do thiên tai, dịch bệnh, tác động của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, sự chống phá của các thế lực thù địch...
Khẳng định kết quả đạt được để củng cố và tăng thêm niềm tin vào thắng lợi của đường lối đổi mới, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội và tương lai tươi sáng của đất nước ta, nhân dân ta; tăng thêm niềm phấn khởi, quyết tâm thực hiện thắng lợi đường lối của Ðảng, chính sách của Nhà nước.
Khẳng định những kết quả đạt được, đồng thời theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, các đảng bộ cần phải nâng cao tinh thần tự phê bình và phê bình, thẳng thắn chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm, yếu kém trong thực hiện nghị quyết đại hội đảng bộ nhiệm kỳ vừa qua. Lời dạy của Bác trong tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc": "Ðảng không che giấu những khuyết điểm của mình, không sợ phê bình. Ðảng phải nhận khuyết điểm của mình mà tự sửa chữa, để tiến bộ..." vẫn còn nguyên giá trị và phải được thực hiện nghiêm túc.
Dự thảo báo cáo chính trị trình đại hội đảng bộ phải phân tích rõ thực trạng và nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém trong huy động và sử dụng các nguồn lực cho đầu tư phát triển, trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế; tình trạng lãng phí, thất thoát trong đầu tư, xây dựng cơ bản, trong quản lý, sử dụng đất đai; hiệu quả hoạt động thấp, thua lỗ của nhiều doanh nghiệp nhà nước... làm cho những thành tựu kinh tế đạt được chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, sự phát triển chưa bền vững; những hạn chế, yếu kém trong các lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ, phát triển nguồn nhân lực, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân, trong phát triển và quản lý các hoạt động văn hóa, gắn kết phát triển kinh tế với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường; trong quản lý, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc; trong cải cách thủ tục hành chính, đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; trong đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội. Ðặc biệt, cần phân tích sâu những hạn chế, yếu kém trong công tác xây dựng Ðảng, bao gồm các lĩnh vực công tác tư tưởng, tổ chức, cán bộ, kiểm tra, giám sát, vận động quần chúng, trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Ðảng, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đảng, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Từ những kết quả đạt được và những hạn chế, yếu kém đã phân tích, cần rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghị quyết đại hội đảng bộ trong nhiệm kỳ vừa qua, những kinh nghiệm chung, cũng như những kinh nghiệm trong từng lĩnh vực.
Việc xác định mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp cho nhiệm kỳ tới của đảng bộ cũng phải quán triệt tư tưởng và tấm gương, đạo đức Hồ Chí Minh. Ðiều đó đòi hỏi mỗi đảng bộ phải nâng cao ý thức trách nhiệm trước Ðảng, trước nhân dân, phát huy tính độc lập, tự chủ để vận dụng sáng tạo quan điểm, đường lối, cơ chế, chính sách chung của Ðảng, Nhà nước vào điều kiện cụ thể của đảng bộ mình, không thụ động, ỷ lại, không rập khuôn, máy móc; phải trên cơ sở phân tích sâu sắc tình hình, tiềm năng, lợi thế, kết quả và những hạn chế, yếu kém trong thực hiện nghị quyết đại hội đảng bộ trong nhiệm kỳ vừa qua để xác định đúng mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trong nhiệm kỳ tới của Ðảng bộ một cách sát thực, tích cực, thể hiện quyết tâm phấn đấu cao, nhưng khả thi, có căn cứ khoa học để hướng vào thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ chung của Ðảng, của đất nước được xác định trong dự thảo Báo cáo chính trị Ðại hội XI của Ðảng là "Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Ðảng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại", thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ dự thảo Báo cáo chính trị Ðại hội XI của Ðảng đề ra cho từng lĩnh vực, như: đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; phát triển kinh tế nhanh, bền vững; đổi mới và phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ; chăm lo phát triển văn hóa, thực hiện có hiệu quả tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm an sinh xã hội trong từng bước phát triển, bảo vệ môi trường...
Ðể thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ to lớn, quan trọng nhưng hết sức nặng nề nêu trên, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, yếu tố quyết định là phải động viên, tập hợp được toàn dân, phát huy được sức mạnh to lớn của toàn dân; phát huy cao nhất nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ của nhân dân, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khối đoàn kết của giai cấp công nhân, nông dân, đội ngũ trí thức, doanh nhân, các lực lượng thanh niên, phụ nữ, người cao tuổi, hội viên cựu chiến binh, đồng bào các dân tộc, các tôn giáo, đồng bào Việt Nam định cư, làm việc ở nước ngoài, phấn đấu vì mục tiêu chung xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Ðây là nguồn nội lực, sức mạnh và động lực to lớn của cách mạng nước ta. Ðiều này lại đòi hỏi phải tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; đổi mới tổ chức, hoạt động, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của hệ thống chính quyền các cấp, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực đáp ứng đòi hỏi của tình hình, nhiệm vụ; đẩy mạnh cải cách hành chính, đấu tranh phòng ngừa và chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Ðặc biệt, điều có ý nghĩa quyết định nhất là phải quan tâm làm tốt công tác xây dựng Ðảng để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Ðảng, bao gồm việc nâng cao chất lượng công tác tư tưởng; tiếp tục đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy của Ðảng và hệ thống chính trị; kiện toàn tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đảng viên; đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ công tác cán bộ; đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, đổi mới phương thức lãnh đạo của Ðảng. Ðây là những vấn đề mà Báo cáo chính trị tại đại hội đảng bộ phải được chuẩn bị kỹ và tại đại hội phải được thảo luận sâu sắc để có những quyết định đúng đắn.
3- Ðiều quyết định thành công của việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ của nhiệm kỳ đại hội tới là vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, năng lực, phẩm chất của cấp ủy và đội ngũ chủ chốt cấp ủy. Do đó, điều hết sức quan trọng là phải làm tốt công tác chuẩn bị nhân sự cấp ủy khóa mới theo đúng Chỉ thị 37-CT/TW của Bộ Chính trị, các hướng dẫn của Trung ương và phát huy kết quả của Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" vừa qua. Cấp ủy khóa mới phải bảo đảm chất lượng, có số lượng và cơ cấu hợp lý, có tính kế thừa và phát triển, gồm những đồng chí tiêu biểu về phẩm chất, năng lực, có đủ sức khỏe, bảo đảm thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng bộ tỉnh và Nghị quyết Ðại hội XI của Ðảng. Cán bộ, đảng viên được giới thiệu tham gia cấp ủy phải là những người có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Ðảng, có tinh thần yêu nước sâu sắc, tận tụy phục vụ nhân dân, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có phẩm chất đạo đức cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; không tham nhũng và kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, có ý thức tổ chức kỷ luật, trung thực, không cơ hội, gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân tín nhiệm; kiên quyết không cơ cấu vào cấp ủy những cán bộ, đảng viên mà bản thân hoặc vợ (chồng), con vi phạm các quy định của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, vi phạm những điều đảng viên, cán bộ, công chức không được làm; có đủ năng lực, sức khỏe để làm việc có hiệu quả, có tư duy đổi mới, khả năng nắm bắt, xử lý các vấn đề mới và phức tạp nảy sinh, khả năng đoàn kết, quy tụ, phong cách làm việc khoa học, dân chủ, nói đi đôi với làm, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Công tác chuẩn bị nhân sự cấp ủy nhiệm kỳ tới nói chung phải trên cơ sở quy hoạch cán bộ, đồng thời chú ý phát hiện những nhân tố mới, có đức, có tài, có triển vọng phát triển, nhất là cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ khoa học - công nghệ, cán bộ người dân tộc thiểu số. Ðể thực hiện được mục tiêu này, công tác chuẩn bị nhân sự phải bảo đảm mở rộng dân chủ, phát huy trí tuệ và trách nhiệm của tập thể cấp ủy, cán bộ, đảng viên, công tâm, khách quan, chống tư tưởng cá nhân, cục bộ địa phương, bè phái, cơ hội, thái độ nể nang, né tránh, ngại va chạm...
Phát huy kết quả Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", làm tốt công tác chuẩn bị và tổ chức đại hội đảng sẽ góp phần quan trọng vào thành công của Ðại hội Ðảng các cấp và Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Ðảng. Ðồng thời, điều này còn có tác dụng củng cố và nhân thêm kết quả của Cuộc vận động, tạo thuận lợi cho việc tiếp tục thực hiện có kết quả Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" trong nhiệm kỳ tới.
Tạp chí Công sản số 17 (209) năm 2010