1. Hướng tất cả vào mục tiêu chung

Mục tiêu chung của Chiến dịch Điện Biên Phủ và cũng là của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược và can thiệp Mỹ là: giải phóng đất nước, hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đưa đất nước đi lên chủ nghĩa xã hộị Chiến thắng Điện Biên Phủ là kết quả của sự thể hiện đỉnh cao sức mạnh lực lượng của cuộc kháng chiến toàn dân, đúng như quan điểm trong Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chí Minh ngày 19-12-1946: “Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp, cứu nước”(1).

Tất cả mọi người Việt Nam yêu nước đều cảm nhận được lợi ích của cá nhân mình, của cộng đồng mình ở trong cái mục tiêu chung và cao cả ấỵ Lớp lớp người Việt Nam đã nhập cuộc vào Chiến dịch Điện Biên Phủ. Đó là những người nông dân từ các vùng Thanh – Nghệ – Tĩnh, những trí thức ở các đô thị, những địa chủ, những nhà tư sản nặng lòng với Tổ quốc tham gia kháng chiến một cách nhiệt tâm, không hề so đo, tính toán. Đó là lực lượng vũ trang từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, tiêu biểu cho sức mạnh của nhân dân đã được giác ngộ, đã chiến đấu ngoan cường cho thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã làm được cái việc như người nhạc trưởng tài ba chỉ huy dàn đại hợp xướng của sức mạnh dân tộc, của chủ nghĩa anh hùng cách mạng cho chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầụ

Rất cần lắm tinh thần đó của Điện Biện Biên Phủ cho hôm naỵ Trong Di chúc, Hồ Chí Minh đã ví sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước ta như là “một cuộc chiến đấu khổng lồ”(2) để “chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi”(3). Và, Hồ Chí Minh cũng kiên định một cách chắc chắn quan điểm, rằng: “Để giành lấy thắng lợi trong cuộc chiến đấu khổng lồ này, cần phải động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân”(4).

Sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc đã được Đảng ta khơi dậy và phát huy trong sự nghiệp đổi mớị Việt Nam đã làm được một “Điện Biên Phủ mới” trong cái thế phát triển của dân tộc hơn 20 năm kể từ Đại hội VI cuối năm 1986. Nếu không phát huy sức mạnh to lớn toàn dân tộc như trong Chiến dịch Điện Biên Phủ thì Việt Nam không thể nào có được thắng lợi to lớn và có ý nghĩa lịch sử như trong hơn 20 năm đổi mới vừa quạ

Bài học của chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ vẫn còn nóng hổi đối với hôm naỵ Trong chiến tranh, khẩu hiệu hành động cách mạng của mọi người Việt Nam yêu nước là “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng quân xâm lược”. Còn ngày nay, khẩu hiệu hành động và cũng là mục tiêu chung cho tất cả những người Việt Nam yêu nước là “Tất cả vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Những người Việt Nam yêu nước đều có thể tìm thấy lợi ích của cá nhân mình, của cộng đồng mình trong khẩu hiệu chiến lược đó. Đoàn kết nhằm tạo ra sức mạnh là phải lấy mục tiêu đó làm điểm tương đồng để gắn bó đồng bào các dân tộc, các tôn giáo, các tầng lớp nhân dân ở trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài, xoá bỏ mọi mặc cảm, định kiến, xóa bỏ phân biệt đối xử về quá khứ, thành phần giai cấp; tôn trọng những ý kiến khác nhau không trái với lợi ích của dân tộc; đề cao truyền thống nhân nghĩa, khoan dung, xây dựng tinh thần cởi mở, tin cậy lẫn nhau vì sự ổn định chính trị và đồng thuận xã hộị

Có thể có ai đó còn mặc cảm với CNXH, nhưng mục tiêu đó là sự biểu hiện của những giá trị chân, thiện, mỹ mà con người khát khao hằng vươn tớị Chiến thắng Điện Biên Phủ, do đó, chính là một mốc ghi nhận một chặng của cả con đường dài mà hướng đích của nó là sự phát triển bền vững cho văn minh, tiến bộ của toàn dân tộc Việt Nam. Sự nghiệp đổi mới được toàn dân Việt Nam hưởng ứng chính là tiếp nối cái dòng chảy từ mục tiêu chung ấy của Điện Biên Phủ.

2. Chú trọng phát hiện, củng cố, bồi dưỡng nhân tố có tính chất cơ bản trong xã hội để quy tụ sức mạnh toàn dân tộc, đồng thời chăm lo đến lợi ích của từng nhóm cộng đồng trong xã hội

Bài học của chiến thắng Điện Biên Phủ cho chúng ta thấy rõ rằng, muốn bảo đảm và phát huy sức mạnh của toàn dân tộc, phải khơi dậy, phát huy những lợi ích chính đáng của từng cá nhân, từng giai cấp, từng tầng lớp chứ không phải cực đoan triệt tiêu chúng. Đồng thời, phải tìm điểm chung, điểm cơ bản nhất để quy tụ, để tạo ra một khối đoàn kết vững chắc, một sự đồng thuận xã hội bền chặt.

Bài học của Chiến dịch Điện Biên Phủ đã phản ánh những điều đó. Những nhân tố cơ bản có liên quan đến lợi ích chung của toàn dân tộc, của mỗi giai cấp, tầng lớp đã được Đảng phát hiện để bảo đảm, khơi dậy sức mạnh. Nhân tố cơ bản, lợi ích cơ bản nhất của những người yêu nước Việt Nam trong thời kỳ của Chiến dịch Điện Biên Phủ…là độc lập dân tộc, là giải phóng đất nước để xây dựng một đất nước giàu mạnh.

Ngoài lợi ích cơ bản, có tính chung nhất đó, Đảng còn biết chú ý chăm lo đến lợi ích của mỗi giai cấp, tầng lớp, mà những lợi ích đó không làm tổn hại tới lợi ích chung, hơn nữa những lợi ích đó còn góp phần bảo vệ cho lợi ích chung. Chính điều này làm cho Đảng ta huy động được sức mạnh tối đa của dân tộc, đoàn kết được toàn dân. Đối với giai cấp nông dân trong thời kỳ giải phóng dân tộc, Đảng ta và Hồ Chí Minh đều có quan điểm rằng: “Nền tảng của vấn đề dân tộc là vấn đề nông dân, vì nông dân là tối đại đa số trong dân tộc. Nền tảng của cách mạng dân chủ cũng là vấn đề nông dân, vì nông dân là lực lượng cách mạng đông nhất chống phong kiến, chống đế quốc”(5). Tháng 1-1953, Hồ Chí Minh cho rằng: “Kháng chiến đã 7 năm, đồng bào nông dân hy sinh cho Tổ quốc, đóng góp cho kháng chiến đã nhiều và vẫn sẵn sàng hy sinh, đóng góp nữạ Song họ vẫn là lớp người nghèo khổ hơn hết, vì thiếu ruộng hoặc không có ruộng càỵ Đó là một điều rất không hợp lý. Muốn kháng chiến hoàn toàn thắng lợi, dân chủ nhân dân thật thà thực hiện, thì phải thiết thực nâng cao quyền lợi kinh tế và chính trị của nông dân, phải chia ruộng đất cho nông dân”(6).

Ruộng đất cho dân cày, đó là khẩu hiệu chiến lược hấp dẫn đối với nông dân Việt Nam trong những thời kỳ nàỵ Đảng đã biết khơi dậy và phát động toàn dân, trong đó có nông dân, đáp ứng nhu cầu đó. Từ tháng 4-1953 đến tháng 7-1954, Đảng đã lãnh đạo tiến hành 5 đợt giảm tô và 1 đợt cải cách ruộng đất theo Luật Cải cách ruộng đất do Quốc hội khoá I, Kỳ họp thứ ba (từ ngày 1 đến ngày 4-12-1953) thông qua. Nông dân lúc này chiếm 92,5% dân số, với kết quả giảm tô và cải cách ruộng đất, đã nắm được trong tay 70,7% tổng số ruộng đất. Thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân trực tiếp ở hậu phương đã tiến hành giảm tô, cải cách ruộng đất, bởi vì lực lượng vũ trang ba thứ quân của ta, tuyệt đại đa số là từ những người nông dân mặc áo lính. Vậy là, lợi ích cục bộ của giai cấp nông dân đồng nhất với lợi ích của toàn dân tộc. Như vậy, vấn đề kép – vấn đề dân tộc và vấn đề dân chủ – đã được Đảng ta giải quyết thành công trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Sự nghiệp đổi mới hiện nay đứng trước yêu cầu rất cao trong việc tập hợp lực lượng cách mạng. Ngoài lợi ích tối cao của dân tộc, ngoài những vấn đề cơ bản chung, lợi ích chung để hướng tất cả mọi người, mọi giai cấp, mọi tầng lớp vào mặt trận chung xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng còn chú trọng đến việc bảo đảm quyền lợi chính đáng của từng cộng đồng. Chính cái đó bảo đảm giải quyết được hài hòa lợi ích giữa các giai cấp, tầng lớp. Đó cũng là sự hướng lực vô cùng cần thiết để bảo đảm cho thắng lợi của sự nghiệp cách mạng hiện naỵ

Ba giai cấp, tầng lớp cơ bản nhất của xã hội Việt Nam là công nhân, nông dân, trí thức vừa qua đã được Đảng nhìn nhận lại một cách bao quát hơn qua các Hội nghị Trung ương, thấy được những mặt thành công cũng như những khuyết điểm, hạn chế trong quá trình lãnh đạo của mình. Lực lượng nòng cốt đó trong điều kiện mới có nhiều mặt thuận lợi nhưng cũng có đầy thách thức mới. Tinh thần của Điện Biên Phủ là chăm lo tới tất cả các thành tố, lực lượng để huy động, phát huy một cách tối đa sức mạnh chiến thắng. Vẫn còn đó nhiều khó khăn trong việc tập hợp, đoàn kết công nhân, nông dân, trí thức khi mà nước ta đang vận hành một cơ chế mới, trong đó, vấn đề lợi ích kinh tế, vấn đề bảo đảm cuộc sống vật chất và tinh thần đang gặp khó khăn, nhất là ở thời kỳ Việt Nam đang bị ảnh hưởng bởi sự suy thoái kinh tế toàn cầu.

Chưa bao giờ Việt Nam lại có nhiều biểu hiện nhạy cảm của các nhóm lợi ích cộng đồng như hiện nay. Ngoài công – nông – trí, xã hội Việt Nam đang có những cộng đồng, như các doanh nhân, kể cả các doanh nhân đang thu lợi một phần từ giá trị thặng dư sức lao động; cả những người Việt Nam định cư ở nước ngoài… Trong mỗi cộng đồng đó, lại bao gồm cả những người thuộc các tôn giáo khác nhau, nghề nghiệp khác nhau, tâm lý khác nhau, điều kiện sống và làm việc khác nhau. Vấn đề là ở chỗ: cần chăm lo đến lợi ích chính đáng của các nhóm cộng đồng đó trên cơ sở đặc điểm của họ, hướng họ vào một lợi ích chung của toàn dân tộc. Có thể trong số họ, yêu nước không nhất thiết gắn liền với yêu chủ nghĩa xã hội, nhưng vẫn có chung một lòng yêu nước, vẫn muốn cho đất nước mạnh giàu, sánh vai với các cường quốc năm châu.  Đảng cần chú ý khơi dậy những yếu tố đó, những yếu tố dù chỉ là nhỏ trong mỗi con người Việt Nam, trong mỗi một cộng đồng để góp tạo thành sức mạnh chung. Kháng chiến 9 năm cũng như Chiến dịch Điện Biên Phủ đã thành công trên cơ sở tinh thần đó. Không đâu như ở Việt Nam lúc bấy giờ, nhiều địa chủ, tư sản dân tộc cùng con em, gia đình họ đã tham gia kháng chiến dưới sự lãnh đạo của một đảng cộng sản. Họ sẵn sàng đi theo Đảng vì Đảng đã chăm lo đến cái chung đồng thời chú trọng cả lợi ích riêng của họ.

3. Nội lực có tính quyết định

Đường lối kháng chiến 9 năm, trong đó có Chiến dịch Điện Biên Phủ, là đường lối kháng chiến trường kỳ, toàn dân, toàn diện, tự lực cánh sinh, dựa vào sức mình là chính. Nói như vậy không có nghĩa là cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam nói chung và Chiến dịch Điện Biên Phủ nói riêng được tiến hành một cách đơn độc.

Việt Nam đã nhận được sự giúp đỡ quốc tế tuy chưa đầy đủ và chưa thật mạnh như sau này (trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước), nhưng cũng bắt đầu nhận được một cách có hiệu quả, nhất là sau thắng lợi của Chiến dịch Biên Giới năm 1950 và sau khi nhiều nước xã hội chủ nghĩa, trong đó quan trọng nhất là Trung Quốc và Liên Xô, chính thức công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Quân trang, quân dụng, vũ khí được lực lượng vũ trang của ta sử dụng trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, tuy còn kém địch nhiều, nhưng đã khá lên rất nhiều so với thời kỳ đầu kháng chiến nhờ sự giúp đỡ, chi viện của các nước đó. Song, tất cả ngoại lực đó là từ nội lực mà ra và nó hợp với nội lực để làm thành sức mạnh quật khởi.

Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, hơn bao giờ hết, theo tinh thần Điện Biên Phủ, phải hết sức coi trọng nội lực; nội lực đóng vai trò quyết định, ngoại lực là rất quan trọng. Nội lực là kết quả của sự tổng hợp tất cả sức mạnh bên trong của toàn đất nước. Đó chính là sự tổng hợp sức mạnh từ sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng; từ sự điều hành, quản lý của Nhà nước, từ hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể chính trị-xã hội; từ tinh thần và sức mạnh của toàn dân Việt Nam yêu nước; từ tác động tích cực trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.

Để tạo ra nội lực, vận dụng bài học từ chiến thắng Điện Biên Phủ, hiện nay, có thể phải chú ý trên những mặt sau đây:

Một: Đặc biệt chú trọng hơn nữa chăm lo công tác xây dựng Đảng. Thường xuyên đổi mới và chỉnh đốn Đảng là quy luật phát triển của Đảng ta. Một nguyên nhân rất quan trọng và cũng là một trong những yếu tố quyết định nhất làm nên thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ là sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng. Không có đường lối đúng đắn, không có sự chỉ đạo thường xuyên, kịp thời và đúng đắn của Bộ Chính trị và cá nhân Chủ tịch Hồ Chí Minh, không có các cuộc chỉnh đốn Đảng, không có sự hoạt động tích cực của các tổ chức đảng và sự tiền phong, gương mẫu của đội ngũ đảng viên trong những thời kỳ và thời điểm quan trọng nhất của cuộc kháng chiến thì không thể có thắng lợi của 56 ngày đêm ở Điện Biên Phủ.

Hiện nay, Đảng ta xác định công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, có tính chất quyết định thành công sự nghiệp đổi mới. Sự tha hoá, biến chất của Đảng chính là “một nguy cơ lớn liên quan đến sự sống còn của Đảng, của chế độ”(7). Mọi biểu hiện của việc lơ là, coi nhẹ công tác này, cũng như mọi hành động hạ thấp, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đều làm trái ngược với bài học quý báu của Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Hai: Chăm lo hơn nữa đến việc xây dựng nền dân chủ, đoàn kết dân tộc và đồng thuận xã hội. Trong điểm này, cần chú ý nhất là: dân chủ, đoàn kết, đồng thuận xã hội phải được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Là lực lượng lãnh đạo, Đảng ta phải trong sạch, vững mạnh, phải dân chủ, phải đoàn kết, phải đồng thuận thì mới bảo đảm được dân chủ, đoàn kết, đồng thuận trong xã hội. Thực hành dân chủ, đoàn kết, đồng thuận xã hội một cách rộng rãi, nòng cốt là trong công – nông – trí. Chú trọng phát hiện, củng cố, bồi dưỡng nhân tố có tính chất cơ bản trong xã hội để có thể quy tụ sức mạnh toàn dân tộc, đồng thời chăm lo đến lợi ích của từng nhóm cộng đồng trong xã hội; chú trọng nâng cao dân trí…

Ba: Khắc phục nguy cơ, nắm bắt thời cơ, vượt qua khó khăn do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới, tiếp tục giữ vững ổn định chính trị, ngăn chặn suy thoái kinh tế, đưa đất nước phát triển bền vững. Thế giới hiện nay đầy biến động phức tạp, khó lường. Từ năm 2007, và nhất là từ năm 2008 trở đi, Việt Nam bị ảnh hưởng không nhỏ từ khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế toàn cầu. Nguy cơ Việt Nam ngày càng bị tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trên thế giới, một lần nữa, càng bộc lộ rõ hơn. Đất nước đang đứng trước thách thức mới, trong đó một số chỉ tiêu phát triển đặt ra từ trước có nguy cơ không đạt được. Và, như vậy, đời sống xã hội sẽ bị ảnh hưởng xấu. Điều này lại tác động ngược trở lại tới quá trình xây dựng, bồi đắp, phát triển các nguồn lực phát triển của dân tộc Việt Nam.

Sức mạnh dân tộc Việt Nam đang bị thử thách lớn trong thời kỳ hiện nay. Hơn lúc nào hết, với tinh thần tiến công của Điện Biên Phủ, nhân dân Việt Nam phải đoàn kết chặt chẽ hơn nữa, phát huy trí tuệ và sức lực để tiếp tục đưa đất nước phát triển.

Việt Nam đã có một Điện Biên Phủ. Việt Nam cần có một hình ảnh đất nước đổi mới hùng cường. Có như thế thì biểu tượng chiến thắng Điện Biên Phủ mới luôn không phai mờ trong lòng nhân dân Việt Nam và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giớị/

----------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.4, Nxb CTQG, H, 1995, tr.480.

(2), (3), (4) Hồ Chí Minh, Sdđ, t.12, 1996, tr.505.

(5), (6) Hồ Chí Minh: “Báo cáo trước Hội nghị lần thứ tư BCHTW Đảng (khóa II)”, Toàn tập, t.7, Nxb CTQG, H, tr.15, 16.

(7) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, H, 2006, tr.264.